Heddal Staafkerk in Noorwegen

De Heddal Staafkerk (Heddal stavkirke) is de grootste en één van de best bewaarde staafkerken van Noorwegen. Dit indrukwekkende bouwwerk, gelegen in de provincie Telemark og Vestfold, dateert uit de vroege 13e eeuw. Samen met de staafkerk van Borgund en die van Eidsborg is het één van de meest iconische voorbeelden van de unieke Noorse staafkerk architectuur. De torenhoge houten structuren, rijk versierde details en mysterieuze geschiedenis zijn erg bijzonder. Het is dan ook niet voor niks dat de kerk jaarlijks duizenden bezoekers trekt. Ik was zelfs twee keer!

Lees ook: Mørkonga, een spectaculaire wandeling in de buurt van Noorwegen

De naam “Heddal” verwijst naar de regio waarin de kerk zich bevindt, een klein dorpje in het zuidelijke deel van Noorwegen. Staafkerken, of “stavkirker” in het Noors, danken hun naam aan de houten staanders (of staven) die de kern van hun constructie vormen. De Heddal Staafkerk werd rond 1200-1250 gebouwd en is een van de weinige staafkerken die de eeuwen heeft overleefd.

Volgens de legende zou de kerk in slechts drie dagen zijn gebouwd door een mysterieuze figuur genaamd Finn Fairhair, een trolachtige wezensfiguur uit de Noorse folklore. In werkelijkheid vereiste de constructie natuurlijk veel meer tijd en vakmanschap, daarom vind ik het een grappig verhaal en ben ik benieuwd waar het vandaan komt. Dat heb ik helaas niet kunnen achterhalen. Het is in ieder geval duidelijk dat de Noren er trots op zijn en deze grote staafkerk ook erg bijzonder vinden.

Heddal Staafkerk wordt vaak de “houten kathedraal van Noorwegen” genoemd. Dit komt door de indrukwekkende afmetingen van de kerk. Het gebouw is ongeveer 24 meter lang, 17 meter breed en 29 meter hoog. Als je er voor staat en je realiseert dat dit met mensenhanden is gebouwd, dan besef je dat dit een hele klus moet zijn geweest. De  constructie bestaat uit massieve houten balken en stijlen die in elkaar zijn gepast zonder spijkers. Echt zo knap hoe dit bedacht is en ook nog stevig blijkt te zijn.

Net als vele andere staafkerken in Noorwegen heeft Heddal een aantal duidelijke kenmerken uit die tijd. Het is leuk om ze te weten, zodat je met een andere blik naar de staafkerk kunt kijken.

In de middeleeuwen was de Heddal Staafkerk een belangrijk religieus centrum voor de lokale gemeenschap. Hoewel Noorwegen officieel christelijk was geworden rond het jaar 1000, bleef het heidendom nog lang voortbestaan. Staafkerken zoals die van Heddal tonen vaak een mix van christelijke en heidense elementen, wat aangeeft dat de overgang naar het christendom een geleidelijk proces was. De kerk werd oorspronkelijk gebruikt voor katholieke misvieringen. Na de Reformatie in de 16e eeuw werd de kerk een luthers-protestantse kerk, zoals vrijwel alle kerken in Noorwegen.

Door de eeuwen heen raakte de kerk in verval. In de 19e eeuw werd besloten om de kerk grondig te restaureren. Dit gebeurde in de jaren 1849-1851, maar de restauratie werd destijds slecht uitgevoerd, waardoor er opnieuw restauratiewerkzaamheden nodig waren in de 20e eeuw. De restauratie in de jaren 1950-1960 werd nauwkeuriger aangepakt en bracht de kerk terug in haar oude glorie.

Tegenwoordig is de Heddal Staafkerk nog steeds een functionerende kerk waar huwelijken en kerkdiensten worden gehouden. Daarnaast is het een populaire toeristische trekpleister.

De kerk is in de wintermaanden gesloten. Je kunt de Heddal staafkerk alleen van mei tot en met september van binnen bekijken. Voor actuele openingstijden kun je het beste op de website kijken. Soms zijn er ook bruiloften, waardoor de kerk niet geopend is voor publiek. De eerste keer dat ik er ben is het mei en kan ik binnen een kijkje nemen. De tweede keer is de kerk dicht. Gelukkig is dit grote gebouw, liggende in een mooie omgeving, ook van buiten prachtig. Loop er helemaal omheen en maak foto’s vanuit verschillende hoeken. Als ik er in oktober ben, vind ik de gekleurde bladeren aan de bomen die er staan mooi passen bij het bruin van het houtwerk.

In de omgeving van Heddal is genoeg te doen, zo liggen de plaatsen Kongsberg (40 min) en Drammen (70 min) in de buurt. Ook Dalen is aan te rijden in 1,5 uur. Dat maakt de omgeving van de Heddal Staafkerk geschikt voor een overnachting. Valley House in het nabijgelegen Notodden heeft zeer goede beoordelingen en een fijne tuin met uitzicht. Breiva Gjestegaard og Glamping heeft huisjes op een kampeerterrein in het bos. Tot slot is Løvheim Gjestehus ook een heel mooi plekje en bovendien wat goedkoper dan de andere twee opties.